Data publikacji w serwisie:

Badania paleogenetyczne opublikowane w najnowszym numerze Science z udziałem prof. UAM dr hab. Marty Krenz-Niedbały i dr Sylwii Łukasik z Wydziału Biologii

Celem analiz była rekonstrukcja formowania się populacji ludzkich należących do najwcześniejszych cywilizacji na świecie. Wykonane analizy paleogenetyczne rzuciły nowe światło na sposób życia ludzi tworzących dawne społeczności oraz ich rozprzestrzenianie się, a także różnicowanie się języków ludności z badanego regionu.

Opublikowane badania polegały na analizie kopalnego DNA pozyskanego z prób pobranych ze szczątków ludzkich, datowanych na okres od kilku tysięcy lat temu aż do średniowiecza, pochodzących z regionu łączącego Europę i Azję, tzw. południowego łuku (ang. Southern Arc), rozciągającego się od Kaukazu i Lewantu, poprzez Anatolię i region Morza Egejskiego po Bałkany.

Projekt miał ogromny zakres, związany z rozległym obszarem badań oraz uwzględnieniem wielu grup kulturowych, a co za tym idzie – z ogromną liczbą prób pozyskanych z ludzkich szkieletów, stąd też uczestniczyło w nim ponad 200 badaczy z różnych ośrodków naukowych, wśród których znajdowali się zarówno genetycy, jak i antropolodzy i archeolodzy.

Wykonanie analiz na poziomie molekularnym wymagało wyselekcjonowania odpowiednich osobników do badań, ze względu na przynależność kulturową, okres chronologiczny oraz stan zachowania szczątków ludzkich, który to de facto determinuje możliwość pobrania prób do badań paleogenetycznych. Prof. UAM dr hab. Marta Krenz-Niedbała i dr Sylwia Łukasik zostały zaproszone do udziału w tym przedsięwzięciu przez prof. Davida Reicha z Uniwersytetu Harvarda, z uwagi na to, że od wielu lat prowadzą badania materiałów kostnych należących do różnych grup kulturowych w południowo-wschodniej Europie. Ich rola polegała na przeprowadzeniu analiz antropologicznych osobników ze stanowisk archeologicznych zlokalizowanych w Mołdawii, pobraniu prób do badań aDNA, a także współpracy podczas przygotowywania manuskryptów.

Bardzo ważnym osiągnięciem zespołu jest dostarczenie dowodów na pochodzenie języków indoeuropejskich. Badania pokazały, że wszystkie używane obecnie języki indoeuropejskie można wywieść od stepowych pasterzy kultury grobów jamowych, pochodzących od łowców-zbieraczy z Kaukazu i ze Wschodu. Co ciekawe, okazało się, że kontakty migrantów ze stepów z lokalnymi społecznościami miały charakter integracji, a nie – dominacji. Ponadto, analizy aDNA dostarczyły dowodów na to, że wprowadzenie rolnictwa zachodziło nie tylko na jednym obszarze (tzw. Żyznego Półksiężyca), lecz obejmowało także Anatolię i Bliski Wschód. Z kolei, kompletnym zaskoczeniem dla badaczy było odkrycie wyraźnych wpływów genetycznych z Anatolii u ludności zamieszkującej okolice Rzymu w czasach Cesarstwa Rzymskiego.

Kontakt

Marek Żywicki